Pandemi nedir Endemi ve Epidemiden Farkı

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıkan yeni tip koronavirüs salgınının, ilk kez görüldüğü zaman epidemik bir virüs olabileceği ihtimali üzerinde durmuştu. Covid-19’un tüm dünyada etkisini göstermesi ve milyarlarca insanın ölümüne neden olması sonrasında ise örgüt, salgının pandemik olduğunu açıkladı. Pandemiyi gündelik yaşamında daha önce duymamış pek çok kişi, konuyla ilgili bilgi sahibi olmak için araştırmaya başladı. 

Dünyada Covid-19 vaka sayısı beş milyonu geçerken, hayatını kaybedenlerin sayısı ise üç yüz bini geçti. İyileşen hasta sayısının da iki milyona yaklaştığı anlaşıldı. 

Salgınlar Arasındaki Fark Nedir?
Çok sayıda insanın hayati tehlikesini riske atan hastalıklar, farklı şekillerde sınıflandırılıyor. Uzmanlar tarafından belirlenen esaslara göre epidemi, bir bölgede, toplumda ve ya grupta görülen hastalıkların yayılması sonucu oluşan bir salgın olduğu biliniyor. Kısaca belirtmek gerekirse bir şehirde ya da coğrafi bir bölgede görülen, çok sayıda insanın yaşamını etkileyen hastalıkların epidemik olduğu değerlendiriliyor.

Aynı zamanda bu tür hastalıklara epidemi denilmesinin bir diğer sebebi ise Türkçe karşılığının kontrolden çıkan bir meseleyi tanımlamak için kullanılması olduğu kaydediliyor.

Yeni tip koronavirüsle birlikte gündemde sıkça yer alan Pandemi ise bölgeler ve gruplar üstü coğrafi bir salgını kapsadığı biliniyor. Pandemi, bir ülkede veya dünyada pek çok ülkede etkisini gösteren hastalıklar için kullanılıyor.

Halkanın en küçüğü olan ve uzun yıllardır günlük hayatta da kendini gösteren Endemik hastalık ise belirli bir alanı veya belirli popülasyonları kapsayan hastalıklar için kullanılıyor. Hastalığın varlığından haberdar olunmasının ardından mücadele etmesinin se kolay olduğu biliniyor. Aynı zamanda kasaba ve ilçeleri kapsayan hastalıkların da endemik olduğu kaydediliyor. 

DSÖ, 2009 yılında dünya geneli etkisini şiddetli şekilde gösteren, H1N1 domuz gribini 'pandemi' olarak açıklamıştı. Örgüt, hastalığın şiddetli ve öldürücü olmadığının anlaşılmasına rağmen, ilaç firmalarının grip için bir aşı geliştirmesini istemişti. DSÖ, aşı için firmaları sıkıştırarak çok acele ettiği yönünde ciddi eleştirilere maruz kalmıştı.

6 Seviyeli Sistem Nedir?
Dünya Sağlık Örgütü, salgınların tespiti için kullanılan 6 seviyeli sistemi artık kullanmıyor. Söz konusu sisteme göre seviye 1’in, ‘virüsün hayvandan insana geçtiğini gösteren herhangi bir rapor olmaması’ olduğu kaydediliyor. Seviye 6’nın ise "pandemi" olduğu değerlendirmesi yapılıyor. Pandemi teriminin kullanılmaması sonucunda, oluşan sıkıntılar ve eleştirilerin ardından bu sistemden vazgeçildiği anlaşılıyor.

Konunun uzmanlarının açıklamasına göre ise "pandemi" diye resmi bir kategori bulunmadığı kaydediliyor. İnsandan insana kolayca bulaşan bir hastalık tespit edildiğinde, durum gayri resmi olarak pandemi olduğu varsayılıyor.

DSÖ Kavramları Karıştırdı
Örgütün daha önce yeni tip koronavirüs hakkında yaptığı açıklamada, bir ülkenin tümünü veya dünyayı sarmadığı için pandemi ifadesinin kullanılmasını doğru bulmuyordu. Bu durum ise epidemi ile pandemi ifadeleri arasında kavram karmaşası yaşanmasına sebep olmuştu.